Poetyckie gołąbki

🇬🇧 Poetic cabbage rolls

Poetyckie gołąbki Mamy Irenki submitted by Katarzyna Kulesza on 8 Feb 2025 in Polish language.

---

🗨 Katarzyna: 🇵🇱 Prawie każdy z nas ma taką ukochaną potrawę, którą kojarzy z domem rodzinnym. Moją są gołąbki, których nawet nie ośmielam się gotować sama, wiedząc, że nie osiągnę doskonałości tych serwowanych przez moją mamę. Mama poetka, wielokrotnie nagradzana przez lokalne władze za swoją twórczą działalność, zaczyna proces przygotowywania gołąbków już od rana, odpowiednio przygotowując kapustę, mięso i ryż. Podśpiewując sobie cicho radiowe polskie złote przeboje, przygotowuje pomidorowy sos, który łączy się pod koniec procesu z odrobiną śmietanki. Z takim pietyzmem przygotowane gołąbki, podane z tłuczonymi ziemniaczkami i suto polane sosem, pałaszujemy rodzinnie z zadowoleniem, dyskutując nad genezą nazwy tej kapuścianej potrawy. Dlaczego GOŁĄBKI? Co wspólnego z gołębiami mają liście kapusty z ryżowo-mięsnym farszem?

Na “wynalazców” gołąbków wskazuje się biedniejszych mieszkańców państw Europy Środkowej i Wschodniej, ze względu na rozpowszechnioną uprawę kapusty w tych regionach. Obecnie z tradycyjnych gołąbków pozostał tylko sposób zawijania farszu w liście kapusty białej, bo sam farsz, który początkowo składał się z kaszy gryczanej i ziemniaków – i tym samym był doskonałym daniem wigilijnym, najczęściej podaje się teraz w wersji mięsnej. Historia polskich gołąbków rozpoczyna się w XIX wieku od ukraińskich hołubci, bowiem w językach słowiańskich do nazywania pieczywa i obrzędowych potraw bardzo często wykorzystywane były nazwy zwierząt i ptaków.

Inni badacze są zdania, że gołąbki jako nazwa powstały na gruncie polskim przez nawiązanie do francuskiej eleganckiej potrawy, czyli faszerowanych gołębi pieczonych w liściach kapusty. Aby uchronić delikatne mięso gołębia przed wyschnięciem podczas pieczenia, owijano go właśnie w kapuściane liście. Przepisy na taką potrawę możemy znaleźć w starych książkach kucharskich. Nasze więc poczciwe gołąbki byłyby imitacją pieczonych gołębi, podawanych na stołach arystokracji i zamożnej szlachty o światowych zachciankach.

Osobiście wolę tę “podrobioną” wersję. Smacznego!

---

Przepis został wzbogacony rysunkami Kacpra Kuleszy studenta Graphic Design, który jest wnukiem autorki przepisu. Więcej prac Kacpra można zobaczyć tutaj → KVK

---

🗨 Katarzyna: 🇬🇧 Almost all of us have that one cherished dish that reminds us of home. For me, it’s gołąbki (cabbage rolls). I don’t even dare to cook them myself, knowing I’d never reach the perfection of my mother’s version. My mother, a poet recognized multiple times by local authorities for her creative achievements, starts preparing gołąbki early in the morning, carefully readying the cabbage, meat, and rice. Quietly humming along to Polish golden oldies on the radio, she concocts a tomato sauce that’s finished with a hint of cream near the end. Presented so meticulously, the cabbage rolls are served with mashed potatoes and generously drizzled in sauce. Our family enjoys them together while discussing the origins of the name for this cabbage dish. Why “gołąbki”? What do cabbage leaves stuffed with rice and meat have to do with pigeons?

Some sources point to poorer inhabitants of Central and Eastern European countries as the “inventors” of gołąbki, due to the widespread cultivation of cabbage in these regions. Today, the only traditionally preserved element is the method of wrapping the filling in white cabbage leaves. The filling itself, which initially consisted of buckwheat groats and potatoes—making the dish perfect for Christmas Eve—is now most commonly served in a meat version. The history of Polish gołąbki dates back to the 19th century and the Ukrainian hołubci, as it was common in Slavic languages to use animal and bird names for bread and ceremonial dishes.

Other researchers argue that the name gołąbki originated on Polish soil as a nod to a refined French dish: stuffed pigeons baked in cabbage leaves. To keep the delicate pigeon meat from drying out during roasting, it was wrapped in cabbage. We can find recipes for such a dish in old cookbooks. Hence, our simple gołąbki might be an imitation of baked pigeons served at the tables of aristocrats and wealthy nobles with worldly tastes.

Personally, I much prefer this “imitation” version. Enjoy!